Salgın Hastalıkların Son 2.000 Yıllık Tarihinde En Az 300 Milyonun Üzerinde İnsanın Hayatını Kaybettiği Tahmin Ediliyor!

Muhtemelen insanlık tarihiyle eş zamanlı varlığını sürdüren salgınların 2 bin yıllık tarihinde en ölümcül olanlarını nedenleri, zamanları ve ölüm sayılarıyla birlikte hatırlayalım.

1- Antoninus Vebası, MS 165 / Ölü Sayısı: 5 Milyon, Nedeni: Bilinmiyor

15 yıl boyunca sürdüğü tahmin edilen vebanın Roma İmparatorluğu’na Mezopotamya’daki seferden dönen Roma askerlerinin getirdiği tahmin ediliyor. Bugünkü Anadolu, Mısır, İtalya ve Yunanistan topraklarını da içeren geniş bir alana yayılmıştır. Çiçek hastalığı veya kızamık olduğundan şüphelenilmiş ama gerçek nedeni ortaya çıkartılamamıştır. Romalı tarihçilerin günde iki bin kişinin öldüğünden bahsettikleri bilinir. Hastalık Roma ordusununun zayıflamasına neden olmuş ve imparatorlukta nispeten huzurlu bir dönemi bitirmiştir. Salgında, Roma İmparatorları Lucius Verus ve Marcus Aurelius Antoninus hayatını kaybetmiştir.

2- Jüstinyen Vebası, MS 541 / Ölü Sayısı: 25 Milyon, Nedeni: Hıyarcıklı veba bakterisi

Bubonik veba olarak da bilinen bu vebaya yersinia pestis bakterisi sebep olur. Orta Doğu ve Avrupa nüfusunda çok büyük kayıpların yaşandığı salgın, en çok Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti Constantinopolis (İstanbul) ve Akdeniz liman kentlerini etkilemiştir. İmparator Jüstinyen, İstanbul’un tüm giriş çıkışlarını kapatmış olsa da hastalığın başkentte günde 5 bin kişiyi öldürmesine hatta nüfusunun %40’ını kaybetmesine engel olamamıştır. Veba nedeniyle Doğu Roma İmparatorluğu gücünü önemli ölçüde kaybetmiştir.

3- Kara Veba, 1346 – 1353 / Ölü Sayısı: 100 – 200 Milyon, Nedeni: Hıyarcıklı veba bakterisi

Çin merkezli olarak başlayan ve Asya’dan Avrupa’ya yayılan bu veba, Avrupa nüfusunun yarısından fazlasının ölümüne neden olmuştur. Sıçan ve pireler vasıtasıyla taşınan yersinia pestis bakterisinin insanlara geçmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Moğol askerlerinin vebalı cesetleri Avrupa’da bir akdeniz liman kenti olan Ceneviz’e mancınık vasıtasıyla atmasıyla Avrupa’ya kasıtlı olarak yaydığı ve İtalyanlar tarafından da tüm Avrupa’ya yayıldığı rivayet edilir. Deri altı kanamalarına neden olduğu ve böylelikle cildin rengini karartması nedeniyle bu ismi almış olabileceği söylenir.

4- Üçüncü Kolera Salgını, 1852 – 1860 / Ölü Sayısı: 1 Milyon, Nedeni: Vibrio kolera bakterisi

İnsanlık tarihinde bilinen 7 kolera salgını yaşanmıştır ve bunlardan en ölümcülü ve yaygını üçüncüsü olmuştur. İlk ikisi gibi Hindistan’da başlayan salgın Ganj nehri deltası boyunca yayılmış ve oradan Orta Doğu, Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’ya geçmiştir. Bağırsak enfeksiyonuna bağlı akut ve şiddetli ishal ile seyreden ölüm riski çok yüksek bir hastalıktır.

5- Grip Salgını, 1889 – 1990 / Ölü Sayısı: 1 Milyon, Nedeni: İnfluenza A virüsü

Asya Gribi ve Rus Gribi isimleriyle de adlandırılan bu grip salgını, benzer zamanlarda Orta Asya, Kanada ve Grönland gibi birbirinden farklı lokasyonlarda görülmüş ve ardından şehirleşmenin etkisiyle tüm dünyaya yayılmıştır.

6- Altıncı Kolera Salgını, 1910 – 1911 / Ölü Sayısı: 1 Milyon, Nedeni: Vibrio kolera bakterisi

Önceki 5 salgında olduğu gibi yine, dünyanın en kirli ve bakteri yoğunluğu en bol nehirlerinden biri olan Ganj nehrine sahip Hindistan’da ortaya çıkan 6. salgın, buradan Orta Doğu, Kuzey Afrika, Rusya ve Doğu Avrupa’ya yayılmıştır.

7- Grip Salgını, 1918 / Ölü Sayısı: 40-50 Milyon, Nedeni: İnfluenza A virüsü H1N1

İspanyol Gribi olarak adlandırılan ve tüm dünyayı etkisi altına alan grip salgını, dünya nüfusunun 1/3’ünü enfekte etmiştir. Bazı kaynaklara göre ölümün 100 milyonları bulduğu söylenir. Diğer grip salgınlarından en büyük farkı bağışıklık sistemi zayıf olanlardan çok, güçlü olanları daha fazla etkilemiş olmasıdır.

8- Asya Gribi, 1957 – 1958 / Ölü Sayısı: 2 Milyon, Nedeni: İnfluenza A virüsü H2N2

Çin’de başlayan grip salgını, Singapur, Hong Kong ve Amerika’ya yayılmıştır.

9- Grip Salgını, 1.968 / Ölü Sayısı: 1 Milyon, Nedeni: İnfluenza A virüsü H3N2

Hong Kong Gribi olarak da adlandırılan salgın ilk olarak Hong Kong’da ortaya çıkmış ve sadece iki hafta gibi kısa bir süre içerisinde Singapur ve Vietnam’a, 3 ay içerisinde ise Filipinler, Hindistan, Avustralya, Avrupa ve Amerika’ya sıçramıştır. Her ne kadar %5’lik ölüm oranıyla düşük bir ölüm yüzdesine sahip olsa da salgın, Hong Kong nüfusunun yaklaşık %15’ini, yani 500 bin Hong Kong vatandaşını öldürmüştür.

10- AIDS Salgını, 2005 – 2012 (pik periyodu) / Ölü Sayısı: 36 Milyon – Nedeni: HIV virüsü

İlk olarak 1976 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ortaya çıkan hastalık 1981 yılından beri 36 milyonun üzerinde insanın ölümüne yol açmıştır. Bugün bir 35 milyon insanın da bu hastalıkla mücadele ettiği ve özellikle Afrika’da yoğun olduğu bilinmektedir.