Kehribar İçinde Hapsolmuş 99 Milyon Yıllık Kırkayak Fosili Bulundu!
Burma, Myanmar’da günümüzden 142-65 milyon yıl önceki döneme ait bir kehribarın içinde bulunan 99 milyon yaşındaki 8,2 mm’lik kırkayak fosilinin, yeni bir türe ait olduğu belirlendi.
Uzmanların Myanmar’da buldukları kırkayak fosilinin diğer türlerden oldukça farklı olması heyecan yarattı. Bir kehribarın içerisinde 99 milyon yıl öncesinden neredeyse mükemmel bir şekilde korunarak günümüze ulaşan kırkayak türüne, latincede ‘beklenmedik’ anlamına gelen Burmanopetalum inexpectatum ismi verildi. Kırkayak familyasının Callipodida sınıfına ait ilk fosil olduğu belirtilen kırkayağın aynı zamanda bu sınıfın en küçük üyesi olduğu kaydedildi.
Mikro-Bilgisayarlı tomografi sayesinde bilim insanlarının çok detaylı incelemesine olanak sağlayan kehribarın, gelişmiş görüntülü işleme yazılımlarıyla 3 boyutlu modellemesi de yapıldı. Araştırmalar sonucu bulunan yeni türün, benzer türlerinden en büyük farkının gözlerinde olduğu belirlendi. Genelde iki ya da üç optik ağdan oluşan gözlere sahip kırkayak türlerinin aksine, bu yeni türün 5 optik ağa sahip gözlerinin olduğu görüldü.
Çoğunlukla takı yapımında ve dekorasyon amaçlı kullanımıyla bilinen kehribar, aslında milyonlarca yıl önce var olan soyu tükenmiş çam veya benzeri türü ağaçların salgıladığı reçinenin fosilleşmiş halidir. Elbette her reçine her durumda kehribara dönüşmez. Reçinenin kehribara dönüşebilmesi için uygun koşulların oluşması gerekir. Eğer bu koşulları sağlamışsa da içinde milyonlarca yıl öncesinden kalan hayvanların fosillerini günümüze kadar ulaştıran çok değerli bir mücevher halini alır.
En çok, 100 milyon yıllık kehribarlarıyla Burma ve 50 milyon yıllık kehribarlarıyla Rusya, dünyanın kehribar depoları olarak bilinir. Özellikle Rusya’nın Baltık kıyılarında görülen kehribar, içinde kalan canlıları anatomik olarak en iyi derecede koruyan kehribar çeşididir. Çoğunlukla 30-90 milyon yaşlarında olanlarına rastlanır. Yine de en gencinin 20 milyon, en yaşlısının 230 milyon yıl öncesine tarihlendiği görülmüştür. Çoğunlukla sinek türlerinin kehribar içerisinde günümüze ulaştığı bilinir. Bunun yanı sıra karınca, güve, kırkayak, arı, kurbağa, kertenkele ve örümcek gibi hayvanlara da rastlanmıştır.
Fosilin 3 boyutlu modellemesini farklı açılardan görmek için aşağıdaki videoyu oynatabilirsiniz.
Kaynak: Archaeology World
